دستهبندی محصولات در سایت فروشگاهی
اهمیت اصلی فرآیند دستهبندی محصولات، ارائه یک تجربه کاربری (UX) بهینه و بهتر است. وقتی مشتریان وارد سایت فروشگاهی شما می‌شوند، اغلب به دنبال محصول خاصی می‌گردند یا می‌خواهند گزینه‌های موجود در یک دستهبندی مشخص را بیشتر بررسی کنند و باهم مقایسه کنند.
دستهبندی محصولات در سایت فروشگاهی، ستون فقرات تجربه کاربری و عاملی حیاتی برای موفقیت در فضای تجارت الکترونیک است. در دنیای پر رقابت امروز، که کاربران و مشتری‌ها انتظار دارند سریع‌تر به محصول مورد نظرشان برسند، سیستم دستهبندی محصولات سایت مناسب و سازماندهی شده، یکی از عواملی است که تفاوت بین بازدیدکننده راضی و مشتری از دست رفته را رقم می‌زند. دسته بندی از مرتب‌سازی ساده محصولات سایت فراتر است؛ در واقع، یک استراتژی جامع برای بهبود قابلیت پیدا کردن محصول، بهینه‌سازی سایت برای موتورهای جستجو (SEO) و در نهایت، افزایش نرخ تبدیل است.
چرا دستهبندی محصولات اهمیت دارد؟
اهمیت اصلی فرآیند دستهبندی محصولات، ارائه یک تجربه کاربری (UX) بهینه و بهتر است. وقتی مشتریان وارد سایت فروشگاهی شما می‌شوند، اغلب به دنبال محصول خاصی می‌گردند یا می‌خواهند گزینه‌های موجود در یک دستهبندی مشخص را بیشتر بررسی کنند و باهم مقایسه کنند. اگر محصولات بدون نظم و ترتیب خاصی نمایش داده شوند، پیدا کردن محصول یا محصولات مورد نظر برای مشتریان سایت شما بسیار سخت و زمان‌بر خواهد شد. این مسئله باعث خستگی و نارضایتی کاربر می‌شود و احتمال اینکه او سایت را ترک کند و به سایت رقیب مراجعه کند، افزایش پیدا می‌کند.
طراحی دقیق دستهبندی محصولات سایت فروشگاهی، به کاربران کمک می‌کند تا به سرعت با یک نگاه کلی به جزئیات و محصول مورد نظر خود برسند. به عنوان مثال یک کاربر می‌خواهد «کفش ورزشی» بخرد. اگر سایت دسته‌بندی‌های مشخصی مانند «لباس و کفش»، «کفش» و «کفش ورزشی» را داشته باشد، کاربر با چند کلیک ساده به گزینه‌های مورد نظر خود دست پیدا می‌کند. دستهبندی محصولات با این رویکرد، نه تنها زمان جستجو را کمتر کرده، بلکه به کاربران را گشتن در سایت و دیدن بقیه محصولات نیز تشویق می‌کند.
علاوه بر مزایایی که دستهبندی صحیح محصولات در نوع رفتار کاربر در سایت دارد، نقش مهمی نیز در بهبود رتبه سئو سایت ایفا می‌کند. موتورهای جستجو مانند گوگل، ساختار سایت را برای درک محتوا و ارتباط آن با کلمات کلیدی مختلف بررسی می‌کنند. وقتی محصولات به درستی دستهبندی شده باشند و هر دستهبندی دارای URL، عنوان و توضیحات متا مناسب باشد، موتورهای جستجو محتوای سایت را سریع‌تر و با نمره سئو بالاتر ایندکس می‌کنند و آن را در نتایج جستجو برای عبارات مرتبط نمایش می‌دهند. به عنوان مثال، دستهبندی اصلی با عنوان «لباس زنانه» و زیردسته‌هایی مانند «مانتو»، «شال و روسری» و «کیف و کفش زنانه» به گوگل این مفهوم را منتقل می‌کند که سایت را برای این کلمات کلیدی رتبه‌بندی کند و در نتایج جستجو برای این کلمات و کلمات مشابه فروشگاه شما را در نظر بگیرد.
اصول کلیدی در دستهبندی محصولات
برای ساختن و طراحی بهترین دستهبندی در سایت که هم کاربرپسند باشد و هم از نظر سئو بهینه، باید چندین اصل مهم را رعایت کرد:
- منطقی و قابل حدس: دسته‌بندی‌ها باید برای کاربران منطقی و قابل پیش‌بینی و حدس باشند. مشتریان باید بتوانند بدون فکر کردن، محصول مورد نظر خود را در دستهبندی مناسب پیدا کنند. استفاده از اصطلاحات رایج و آشنا، به جای واژه‌های تخصصی یا مبهم، می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند. برای مثال، به جای استفاده از اصطلاح فنی «لوازم جانبی صوتی-تصویری»، بهتر است از «هدفون و اسپیکر» استفاده شود. سعی کنید خودتان را به جای کاربر بگذارید مثل او فکر کنید تا این فرآیند برای شما ساده‌تر شود.
- سادگی و دوری از پیچیدگی: دسته‌بندی‌های تو در تو یا بسیار نسازید و تعداد دسته‌های فروشگاه خود را محدود کنید. با این که جزئیات مهم است، پیچیدگی زیاد می‌تواند باعث سردرگمی کاربر شود. یک ساختار سلسله مراتبی منطقی و ساده با تعداد مناسبی از زیردسته‌ها معمولاً عملکرد بهتری دارد. برای مثال، اگر فروشگاه لوازم الکترونیکی دارید، می‌توانید دستهبندی اصلی «لوازم صوتی» را داشته باشید و زیردسته‌های آن شامل «هدفون»، «اسپیکر»، «آمپلی فایر» و غیره باشد.
- جامعیت و پوشش‌دهی: حتما تمام محصولات موجود در سایت را در یک دستهبندی مناسب قرار بدهید. هیچ محصولی نباید بدون دستهبندی باشد یا در دستهبندی بیربطی قرار بگیرد. این جامعیت به کاربران سایت فروشگاهی شما این اطمینان را می‌دهد که می‌توانند همه چیز را در سایت شما پیدا کنند. البته از داشتن دستهبندی خالی در سایت هم خودداری کنید. دستهبندی خالی به کاربر حس خالی بودن فروشگاه شما را می‌دهد.
- انعطاف‌پذیری و قابلیت توسعه: با رشد فروشگاه و اضافه شدن محصولات جدید، استراتژی دستهبندی شما باید قابلیت توسعه و سازگاری با محصولات جدید را داشته باشد. طراحی اولیه باید به‌شکلی انجام شود که بتوانید بدون اینکه ساختار کلی سایت به هم بریزد، دسته‌بندی‌های جدید اضافه کنید یا دسته‌بندی‌های موجود را تغییر دهید
- توجه به کلمات کلیدی: در هنگام نام‌گذاری دسته‌بندی‌ها، به کلمات کلیدی که کاربران برای جستجوی محصولات شما در گوگل استفاده می‌کنند، توجه ویژه داشته باشید. استفاده از کلمات کلیدی مرتبط در عنوان دسته‌بندی‌ها و توضیحات آن‌ها، به بهبود رتبه سایت در موتورهای جستجو کمک می‌کند. ابزارهای تحقیق کلمات کلیدی می‌توانند در این زمینه به شما کمک کنند.
روش‌های دستهبندی محصولات
روش‌های مختلفی برای دستهبندی محصولات سایت وجود دارد که انتخاب بهترین روش بستگی به نوع کسب‌وکار و نوع محصولات فروشگاه شما دارد:
- دستهبندی بر اساس نوع محصول: این رایج‌ترین و ابتدایی‌ترین روش است البته این ابتدایی بودن به معنی کارآمدی کمتر نیست بلکه با توجه به نوع محصولات و کسب و کار شما می‌تواند بهترین روش هم باشد. در این روش محصولاتی که ماهیت یکسانی دارند در یک دستهبندی قرار می‌گیرند، عنوان‌هایی مانند «لباس»، «کفش»، «لوازم خانگی» و غیره را می‌توانیم در این نوع از دسته بندی مشاهده کنیم. درک سازماندهی در این روش برای کاربران قابل حدس و آسان است.
- دستهبندی بر اساس برند: اگر فروشگاه شما بر محوریت برندها شکل گرفته و برند محصولات برای مشتریان شما اهمیت دارد، می‌توانید محصولات را بر اساس برند آن‌ها دستهبندی کنید. این روش به ویژه برای فروشگاه‌هایی که محصولاتی از برندهای معروف را عرضه می‌کنند، بسیار کاربردی است.
- دستهبندی بر اساس کاربرد: محصولات فروشگاه را می‌توان بر اساس کاربرد یا نیاز خاصی که برطرف می‌کنند، دستهبندی کرد. برای مثال، در فروشگاه لوازم ورزشی، می‌توانید دسته‌بندی‌هایی مانند «لوازم کوهنوردی»، «تجهیزات باشگاه» یا «پوشاک ورزشی» داشته باشید.
- دستهبندی بر اساس جنسیت یا رده سنی: برای فروشگاه‌هایی مانند پوشاک، اسباب‌بازی یا لوازم بهداشتی، دستهبندی بر اساس جنسیت (زنانه، مردانه) یا رده سنی (کودک، نوجوان، بزرگسال) می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
- دستهبندی بر اساس قیمت: در بعضی از فروشگاه‌های خاص، به ویژه فروشگاه محصولات لوکس یا محصولاتی که مخاطبانی با بودجه‌های متفاوت دارند، دستهبندی بر اساس بازه قیمتی نیز می‌تواند مفید باشد.
- دستهبندی بر اساس ویژگی‌های خاص: برای بعضی از محصولات، دستهبندی بر اساس ویژگی‌های خاص مانند رنگ، اندازه، مواد سازنده یا سایر مشخصات فنی می‌تواند به کاربران در فیلتر کردن و پیدا کردن آنچه به دنبالش می‌گردند، کمک کند. البته این روش معمولاً به عنوان فیلتر (Filter) در کنار دسته‌بندی‌های اصلی استفاده می‌شود.
پیاده‌سازی دستهبندی محصولات در سایت
پس از طراحی ساختار دستهبندی محصولات سایت فروشگاهی، مرحله پیاده‌سازی آن آغاز می‌شود. استفاده از یک سیستم مدیریت محتوا (CMS) مناسب مانند سازیتو، شاپیفای یا ویکس می‌تواند این فرآیند را برای شما آسان‌تر کند. این پلتفرم‌ها ابزارهای داخلی برای ایجاد و مدیریت دسته‌بندی‌ها، زیردسته‌ها و تگ‌ها (برچسب‌ها) را ارائه می‌دهند.
نکات مهم در پیاده‌سازی:
- استفاده از تگ‌ها (Tags) و فیلترها (Filters): علاوه بر دسته‌بندی‌های اصلی، استفاده از تگ‌ها و فیلترها به کاربران کمک می‌کنند تا محصولات را با دقت بیشتری جستجو کنند. تگ‌ها معمولاً برای ویژگی‌های خاص و فرعی محصولات استفاده می‌شوند (مثلاً «ضدآب» برای ساعت) و فیلترها به کاربران اجازه می‌دهند تا بر اساس ویژگی‌های مختلف (مانند رنگ، اندازه، قیمت) محصولات را محدود کنند و راحت‌تر به محصول مورد نظرشان برسند.
- مسیر راهنما (Breadcrumbs): نمایش مسیر راهنما در بالای صفحه محصولات و دستهبندی، به کاربران کمک می‌کند تا موقعیت خود را در سلسله مراتب دسته‌بندی‌های سایت درک کنند و به دسته‌بندی‌های کلی‌تر برگردند. این قابلیت نه تنها تجربه کاربری را بهتر می‌کند، بلکه برای سئو نیز مفید است.
- بهینه‌سازی برای موبایل: با توجه به افزایش کاربران موبایل و تمایل بیشتر برای خرید اینترنتی با موبایل، طراحی دسته‌بندی‌ها باید به شکلی باشد که در دستگاه‌های کوچک‌تر نیز به‌راحتی قابل استفاده باشند. منوهای کشویی و قابلیت مشاهده آسان برای دسته‌بندی‌ها ضروری است.
- بازخورد کاربران و تحلیل داده‌ها: بعد از پیاده‌سازی دسته‌بندی‌ها ضروری است که به طور مداوم عملکرد دستهبندی در سایت را تحلیل و ارزیابی کنید. با استفاده از ابزارهای تحلیل وب مانند گوگل آنالیتیکس، می‌توانید رفتار کاربران در سایت را متوجه شوید، و اطلاعاتی مانند کدام دسته‌بندی‌ها برای کاربران محبوب‌تر هستند و کجا ممکن است با مشکل مواجه شوند را به‌دست بیاورید. گرفتن بازخورد مستقیم از مشتریان هم می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار شما بگذارد. بر اساس این اطلاعات، می‌توانید تغییرات لازم برای بهبود ساختار دستهبندی فروشگاهتان را اعمال کنید.
چالش محصولات چند دسته
یکی از چالش‌های رایج در دستهبندی محصولات سایت، مدیریت محصولاتی است که می‌توانند در چند دسته متفاوت قرار بگیرند. در این موقعیت‌ها، تصمیم‌گیری در مورد دستهبندی اصلی محصول و استفاده از لینک‌های داخلی یا تگ‌ها برای ارتباط با سایر دسته‌بندی‌ها بسیار مهم است. همچنین، باید به این نکته توجه کنید که ایجاد دسته‌بندی‌های تکراری یا بسیار مشابه، منجر به «محتوای تکراری» نشود که می‌تواند به سئو سایت شما آسیب برساند.
نتیجه‌گیری
در نهایت، دستهبندی محصولات سایت نه تنها یک کار فنی، بلکه هنری استراتژیک است که به‌طور مستقیم در موفقیت یک سایت فروشگاهی تأثیرگذار است. ساختار دستهبندی مناسب که با دقت بالا و هوشمندانه طراحی شده باشد باعث بهبود تجربه کاربری می‌شود، قابلیت پیدا کردن محصول‌های بیشتر را افزایش می‌دهد، سئو سایت را تقویت می‌کند و در نهایت، به افزایش فروش منجر می‌شود. با توجه به اصول منطق، سادگی، جامعیت و انعطاف‌پذیری، و همچنین استفاده از ابزارهای تحلیلی و بازخورد کاربران، می‌توانید یک ساختار دستهبندی مؤثر ایجاد کنید که نه تنها نیازهای فعلی کسب‌وکار شما را برطرف می‌کند، بلکه برای رشد و توسعه آینده نیز به کمک شما می‌آید. به خاطر داشته باشید که دستهبندی محصولات سایت فروشگاهی فرآیندی همیشگی است و نیاز به بازبینی و بهینه‌سازی مداوم دارد تا همواره با نیازهای کاربران و تغییرات بازار خود را همراه کند.
